آثار
باستانی و تاریخی
1-قلعه ی سیب «کلا سب»
یکی از مناطق تاریخی شهرستان سیب و سوران ، روستای سب که قلعه خشتی آن
«کلا سب »آوازه دارد.
قلعه سب سالم ترین قلعه ای است که از دوران اسلامی به جا مانده است ،
این قلعه در اوایل قرن دوازدهم هجری مرکز حکمرانی حاکم محلی بنام «ملک دینارخان» و
فرزندانش بود.
کلا یا قلعه سب مرکز حکمرانی مناطق شهرستانهای سراوان ، سیب و سوران و
مهرستان (گشت، زابلی ،هیدوچ ، سوران ،پسکوه و ...) است و در ادوار مختلف از لحاظ سیاسی اهمیت داشت
است و قلعه سب را سیاسی ترین بخش از تاریخ شهرستانهای سراوان و سیب و سوران می
دانند.
این قلعه زیباترین و بلندترین بنای خاکی کشوراست و شروع بنایش در دوره
صفویه بوده است که تاکنون حداقل سه بار مرمت شده و بناهایی به آن اضافه شده است.
بنای اصلی بر صخره ای کم ارتفاع قرار دارد با زیربنایی حدود 900 متر
که هرچه ارتفاعش افزایش می یابد اضلاع آن کوچکتر می شود تا نهایتا در قله ، ضلع
غربی به 19 متر و ضلع شرقی به 18 متر می رسد.
ارتفاع قلعه در حال حاضر از ضلع جنوبی 23 متر می باشد که تنها در دو
طبقه اش اتاق سازی شده است بدین صورت که بیشتر ارتفاع آن از سطح زمین با خاک پر
شده و فقط یک راهرو جهت صعود و چاهی که جهت دسترسی ساکنان قلعه به آب ، در دل صخره
ایجاد شده ، خاکریزی نشده است.
کل بنای موجود در دوره یک حاکم ساخته نشده بلکه هر حاکمی قسمتی به آن افزوده است .
2-قلعه کنت
این بنای تاریخی که سبک معماری آن شباهت زیادی به قلعه سب دارد درروستای
کنت بخش هیدوچ و در 45 کیلومتری شهرستان سیب و سوران واقع شده است . این قلعه بر
روی صخره ای طبیعی در سه طبقه ودر زمینی به مساحت 970 متر و زیربنای 840 متر ساخته
شده است که ورودی این قلعه در قسمت جنوبی آن در حدود 13 متر از سطح زمین ارتفاع
دارد و به حیاط جنوبی قلعه منتهی می شود و پوشش سقف بنا از تنه و شاخه های درخت
خرما استفاده شده است.
اطراف حیاط مرکزی طبقه عامه نشین می باشد که دارای 11 اتاق و شامل
اسطبل ، انبار و چاه آب و ... است و پله هایی که در شمال قسمت حاکم نشین قلعه وجود
دارند ارتباط این طبقات را با سایر طبقات فراهم می کند و در ضلع غربی قلعه دو برجک
نگهبانی و همچنین دورتادور قلعه غلامگرد جهت حفاظت قلعه و دفاع از آن است.
این قلعه به دستور حاکم محلی و توسط معماران بومی در دوره افشاریه
ساخته شده است و اکنون جز آثار ملی به ثبت رسیده است.
3-قلعه پسکوه
یکی از بناهای قدیمی وتاریخی شهرستان سیب و سوران قلعه پسکوه می باشد که بنای ان به دوره اسلامی و صفویه برمی گردد و همچون دیگر قلعه های این شهرستان از دو قسمت حاکم نشین و عامه نشین تشکیل یافته است.قسمت حاکم نشین دارای دو طبقه بوده است که در طبقه بالا سالن هایی که محل برگزاری جلسات روزانه حاکم بوده احداث شده است. آشپزخانه و اتاق خواب و استراحت نیز در طبقه دوم قرار گرفته است.قسمت عامه نشین نیز در اطراف حاکم نشین قرار داشته است.
برخی ساخت و معماری بنای این قلعه را به ملانظر محمد ملازهی نسبت می دهند و برخی دیگر می گویند توسط محمدشاه اول از طایفه میرمرادزهی بناشده است.
درب خروجی قلعه در قسمت غربی قلعه واقع شده است ، این قلعه دارای حصار بوده و دو دروازه درآن تعبیه شده و چاه آب شرب نیز در قلعه وجود داشته است،دیوارهای قلعه ضخیم و بیش از یک متر ضخامت داشته و همچون دیگر قسمت های قلعه از خشت خام و گل ساخته شده اند.زیربنای قلعه بیش از 1000 متر براورد شده است و پوشش سقفی نیز از تنه و شاخه های خرما می باشد.فرم و تزیینات خاص این اثر تاریخی از ویژگیهای این بنا می باشد که ضمن آنکه بر زیبایی آن افزوده برای شکست نور نیز کاربرد داشته است.
زمان پایه گذاری قلعه زمانی بود که کاروانهایی از سند ، هندوستان و پاکستان به طرف مکران غربی و سرحد می رفتند ، مسیر رفت و برگشت آنها از بین دو رشته کوه بیرک و پهره میگذشت که اطراف آن چشمه (جمگ گونان )ودرختان تنومند بنه وجود داشتند و این چشمه بعدها بنام کهن گونان معروف شد که ساکنان بومی کوه بیرک و پهره به این منطقه روی اوردند و چادر زدند و سکنی گزیدند.این قلعه در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
جاذبه ها و مکانهای طبیعی
1-تبه شنی ریگ زرگران ( نگین گردشگری سیب و سوران)
تپه شنی ریگ زرگران تپه ای مرتفع در دامنه کوه ، یکی از جاذبه های دیدنی و گردشگری شهرستان سیب و سوران در 10 کیلومتری شهر سوران ، روستای آپاتان واقع شده و جز جاذبه های بکر و طبیعی شهرستان می باشد که هر ساله گردشگران زیادی را به خود جذب نموده است .
شنیده ها حاکی است اگر مقداری از این ریگ برداشته شود و به مکانی دیگر منتقل شود ، پس از مدتی ریگها از محل جدید ناپدید و به محل اصلی بازگردانده می شود و مقدار اصلی ریگ تغییری نخواهد کرد و همین موضوع موجب شده تا داستانها و باورهای متفاوتی از تپه بر سرزبانها بیافتد.
بنا بر نقل قول های متفاوت ، این تپه مرکز ثقل ماسه های روستای آپاتان است.
اکثر زرگران در گذشته برای ساخت گوشواره (در dorr ) از ریگ این تپه نموده اند به همین دلیل اسم این تپه شنی به ریگ زرگران معروف شده و اسم دو گوشواره محلی به نام های ریحت که تو پر است و نیاز به ریگ ندارد و کواپک یا در که تو خالی بوده و از ریگ برا پر کردن آن استفاده نموده اند.
برخی اعتقادات نیز وجود دارد که ریگ زرگران زیارت گاه است و یا اجنه از آن مراقبت می کنند.
گفتنی است این ریگ با باد و طوفان از بین نمیرود و بر روی لباس هم نمیچسبد.
2-چشمه آب درمانی پیرگیابان
چشمه پیر گیابان در حدود 15 کیلومتری شرق مرکز شهرستان سیب و سوران واقع شده است . آب این چشمه ، معدنی گوگردی است و برای درمان بیماری های پوستی مورد استفاده قرارمی گیرد.
آب چشمه روان نیست و برای استفاده باید با سطل کوچکی برداشت شود .این چشمه دو حفره دارد که یکی بزرگ و دیگری کمتر از 30 سانتی متر و بافاصله یک متری از هم قراردارند اما بو و مزه آنها باهم تفاوت دارد و شدت بوی گوگرد در حفره کوچکتر بیشتر است.برای استفاده درمانی باید آب دو حفره باهم مخلوط و مورد استفاده قرار گیرند .اخیرا نیز در این منطقه چشمه های دیگری نیز جوشده و آب جاری شده است.
نام پیرگیابان برگرفته از افسانه کهن است ؛ دختری پاکدامن از سرزمینهای دور (سوار بر شتر) و تحت تعقیب افراد شرور به این منطقه پناه می برد و پس از آنکه تحت محاصره قرارمی گیرد از خداوند درخواست می کند که زمین شکافته شود و به زمین فرور رود تا از دست افراد از خدا بیخبر در امان بماند. خداوند دعای این دختر را اجابت می کند و او را بهمراه شترش به زمین فرو می برد . جالب توجه است که در کنار چشمه حفره ای شبیه ردپا مشاهده می شود که منسوب به این دختر است.
3-درخت «سول»
درخت کهنسال و تنومند سول واقع در قسمت انتهایی روستای سب محله سولان (هلکوک) شهرستان سیب و سوران می باشد.
این درخت سالها پیش بعلت ارتفاع زیاد و بر اثر طوفان به زمین افتاده و اکنون تنه قطور آن در محل وجود دارد.
گفتنی است این نوع سرو کوهی با نام علمی « juniperus » بصورت معدود و پراکنده در خاک بلوچستان و جود دارد . شاخه های این درخت بصورت مارپیج رشد می کند .